News from the judiciary
National topics (Dutch)
- Tue, 06 Jun 2023 23:00:00 +0000: Op de rol: 'Ik heb alles vergokt en verziekt' - Alle landelijke actualiteiten
Verslag van een rechtszitting
‘Hoe onnozel kun je zijn om te denken dat je met gokken wint’, laat politierechter Wim Donker zich in zaal F1 van het Haagse gerechtsgebouw ontvallen. Heel onnozel, beaamt Astrid (41)*, en dat vindt ze zelf nog zacht uitgedrukt. En ze heeft er zóveel spijt van.
Maar hoe gaat dat? Je wint een paar centen en je denkt: ik ben geboren voor het geluk, hup nog een keer, of je verliest en je denkt: dat moet ik goedmaken – door nóg meer in zetten. Alleen, in het geval van Astrid belandt niet haar eigen geld bij de digitale gokbedrijven, maar het geld van de Haagse Stichting Bij Betje. En dat waren niet een paar tientjes. Tussen 2018 en 2020 heeft ze tussen de 100.000 en 200.000 euro van de stichting vergokt.
Bedelen
Het balletje gaat rollen als de voorzitter van het bestuur van de stichting eind 2020 wordt benaderd door ABN AMRO. Het dossier van de stichting is incompleet. Er zijn ook allerlei bedragen van de stichting naar Astrids rekening bij de ING gegaan. Als de voorzitter haar daarmee confronteert, speelt ze meteen open kaart. Ze gaat mee naar het politiebureau als aangifte wordt gedaan. Ze zou het liefst een einde aan haar leven maken, zegt ze ook nog. Haar baan is ze kwijt. ‘Hoe is het begonnen?’, vraagt politierechter Donker. ‘Het begon heel klein’, antwoordt Astrid zacht. ‘Maar al snel werd het meer. Mijn verantwoordelijkheden bij de stichting werden steeds groter. Ik moest steeds meer bedelen om geld. Ik dacht: weet je wat, ik ga gewoon gokken, dan verdien ik heel veel en kan ik de mensen helpen.’
Waarde
De Stichting Bij Betje bestiert een buurthuis in de Haagse wijk Moerwijk. Het is een ontmoetingsplek waar allerlei activiteiten worden georganiseerd voor wijkbewoners. En er is een ‘weggeefhoek’ met speelgoed, kleding en levensmiddelen. Bij Betje werkt ook samen met de gemeentelijke helpdesk geldzaken voor advies aan bewoners. ‘Bij Betje is van onschatbare waarde voor de bewoners van Moerwijk. Zij vinden er een plek om te ontsnappen aan de eenzaamheid, mee te doen aan activiteiten of zich in te zetten als vrijwilliger’, schrijft de burgemeester van Den Haag. De gemeente subsidieert voor een groot deel de stichting. Astrid is er het manusje van alles. Ze maakt er maandelijks ook haar eigen salaris over. ‘Ik deed alles: de fondsen aanvragen, de administratie. Daar ging heel veel tijd in zitten. Liever hielp ik de mensen.’
Druk
Dat doet Astrid dus door te gaan gokken. Ze start er begin 2018 mee, en gaat ermee door tot eind 2020. ‘Hoe ontstond het idee dat u met gokken geld kon verdienen?’, vraagt de politierechter. ‘Gokbedrijven willen namelijk alleen maar geld uit je zak kloppen.’ Astrid: ‘Ik kan nu niet begrijpen hoe ik kon denken dat gokken zou helpen, maar ik had wat centjes overgemaakt naar zo’n goksite en toen won ik een paar honderd euro’… ‘en dat smaakte naar meer’, vult de rechter aan. Astrid: ‘En wat ik had vergokt, wilde ik goedmaken door weer meer te vergokken. Dan win je weer wat en stort je wat terug. Maar dat is dan niet genoeg, het moet alsmaar meer. De druk is zó groot. Het moet nú terugkomen, want ik heb zoveel vergokt, het moet! Maar het kwam niet terug. Ik denk dat mensen die niet gokken niet begrijpen hoe snel je verstrikt kunt raken en het niet meer ziet. Ik had zo’n mooie baan en ik heb alles vergokt en verziekt.’
Signaal
Astrid leeft van de bijstand, heeft schulden en twee puberende kinderen. ‘Ze weten niet alles, maar wel dat ik een hele grote fout heb gemaakt. En dat ik daarvan de gevolgen moet dragen.’ Politierechter Donker: ‘Hoe ziet u de toekomst? Ik worstel daarmee, ik zeg het maar heel eerlijk. Wat moeten we nou? Straf heeft een aantal functies: u rekent zelf af, en de samenleving weet dat we dit niet accepteren. Wat voor signaal ga ik de samenleving geven? Stel, u gaat naar de gevangenis, is er dan opvang voor de kinderen?’ Die zouden dan bij haar ex, die ze nauwelijks zien, moeten bivakkeren. En dan is er nog de vordering van de stichting, die 145.000 euro van Astrid wil terugzien. (bedrijfsrecherchebureau Hoffmann schat het bedrag in op 105.000 euro). ‘Hoe wilt u dat geld terugbetalen?’, vraagt de politierechter. Astrid: ‘Ik los nu per maand 300 euro af. Als ik weer een baan heb en de oude schulden zijn afbetaald, dan ga ik dat proberen.’
Gebroken
‘Tegenover mij lijkt een gebroken vrouw te zitten’, begint officier van justitie Mitchell Paardekooper zijn betoog. Maar ook een vrouw die veel gemeenschapsgeld achterover heeft gedrukt, voegt hij eraan toe. ‘De stichting heeft een sympathiek doel. Ze wil mensen helpen die in een penibele situatie zitten en dan is het kwalijk als iemand het geld van die stichting vergokt.’ Omdat de stichting door een totaal gebrek aan interne controle ook wat te verwijten valt en omdat Astrid geen strafblad heeft, presenteert de officier een ‘milde’ strafeis. ‘Ik zou doodeenvoudig kunnen vragen om u naar de gevangenis te sturen, maar daar wordt niemand beter van. Aan het einde van de rit vind ik het belangrijker dat u dit gaat oplossen.’ Hij vraagt daarom om een taakstraf van 240 uur en een voorwaardelijke gevangenisstraf van 4 maanden. Astrid zou Bij Betje ook 105.000 euro moeten terugbetalen.
Vertrouwen
Astrid dacht, in de woorden van haar raadsvrouw Chayenne Hok-A-Hin, een ‘win-winsituatie te creëren, maar uiteindelijk heeft iedereen verloren’. De mensen die Bij Betje aankloppen, het bestuur, de gemeenschap, maar óók Astrid, meent de raadsvrouw. ‘Ze is haar baan kwijt, ze durfde de straat niet op door schaamte en verdriet.’ Daar zou de politierechter best rekening mee mogen houden. Hij zou ook rekening moeten houden met het feit dat de stichting niet zonder blaam is. ‘Het blinde vertrouwen in mijn cliënt was ook gebaseerd op gemak. Door een goed systeem van checks & balances had misbruik van dat vertrouwen voorkomen kunnen worden.’ De raadsvrouw kan goed leven met de gevraagde taakstraf en de voorwaardelijke celstraf, maar niet met de vordering. De raadsvrouw: ‘Want waar hebben we het over?’ Omdat bij de stichting niets werd gecontroleerd en de administratie een rommeltje was, is het volgens haar onmogelijk om na te gaan hoeveel geld Astrid achterover heeft gedrukt. De politierechter zou daarom iedere vordering niet-ontvankelijk moeten verklaren.
Spijt
Astrid heeft haar spijt betuigt, maar waarvoor, vraagt politierechter Donker zich af als hij alles op een rijtje zet. ‘U bent in januari 2021 voor het eerst door de politie gehoord. Een maand eerder hebt u nog bedragen weggehaald. Dus spijt het u nu dat u bent gepakt of dat het is gebeurd? Daar zit ik altijd mee als ik een straf moet opleggen. In gevallen als deze plegen we gevangenisstraffen op te leggen, maar ik moet ook rekening houden met de zorg voor uw kinderen. Daarom volg ik de eis van de officier van justitie en leg ik u een taakstraf op van 240 uur, en een voorwaardelijke gevangenisstraf van 4 maanden. De vordering van de stichting wijs ik toe voor een bedrag van 100.000 euro.’* Dit is niet haar echte naam.
